29
Παρ, Μαρ
38 New Articles

Η ιστορία του παζαριού της Λάρισας, χτες, σήμερα...η ανάγκη μας γι' αυτό

Ρεπορτάζ
Typography
  • Smaller Small Medium Big Bigger
  • Default Helvetica Segoe Georgia Times

Το παζάρι της Λάρισας μονοπωλεί κάθε χρόνο το ενδιαφέρον της Λάρισας και όχι μόνο, που σπεύδει να το επισκεφθεί και αξίζει να δούμε και το ιστορικό του κομμάτι.

 Η ιστορική εμποροπανήγυρη και ζωοπανήγυρη της πόλης ήταν ένα σημαντικό εμπορικό γεγονός για πολλούς αιώνες στην Κεντρική Ελλάδα, κυρίως στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Tότε βέβαια εξυπηρετούσε άλλους σκοπούς, καθώς ήταν κυρίως χώρος αγοραπωλησίας ζώων, υφασμάτων και σιδερικών από τη Γερμανία. Τα προϊόντα μεταφέρονταν με μουλάρια, άλογα και καμήλες. Η χρήση της καμήλας σταμάτησε στις πρώτες δεκαετίες του 19ου αιώνα.

pazari 2

Στα 1858, ο περιηγητής L. Heuzey έγραφε τα εξής: «Η εμποροπανήγυρη της Λάρισας ήταν παλαιότερα πλούσια σε υφάσματα ανατολικού τύπου από την Θεσσαλία, ενώ τώρα αυτά προέρχονται από την Ευρώπη, κυρίως από τη Γερμανία».Σκέπη του εθίμου είναι το Μπεζεστένι της πλατείας του Φρουρίου, το σημαντικότερο οθωμανικό κτήριο που σώζεται στη Λάρισα.

Το Μπεζεστένι (από την αραβική λέξη bez=ύφασμα και τη τούρκικη λέξη bezesten=αγορά υφασμάτων) που χτίστηκε στο τέλος του 15ου-αρχές 16ου αιώνα (όπως και το μπεζεστένι της Θεσσαλονίκης και των Σερρών) ήταν ένας πολύ σημαντικός θεσμός των οθωμανικών πόλεων, ενώ έκτοτε και για τους επόμενους τρεις αιώνες από τα σημαντικότερα εμπορικά γεγονότα της Κεντρικής Ελλάδος. Είχε μετατρέψει την περιοχή γύρω από αυτό ως το ζωτικότερο εμπορικό τμήμα.

pazari 9

Αντικείμενο των αγοραπωλησιών ήταν υφάσματα, ζώα, μέταλλα που μεταφέρονταν με μουλάρια, καμήλες και άλογα. Πωλούνταν πολύτιμα αντικείμενα (χρυσός, ασήμι, πολύτιμες πέτρες, κοσμήματα), φυλάσσονταν κληρονομιές πολιτών, πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία αλλά και έγγραφα, γινόταν έλεγχος της ποιότητας των εμπορευμάτων και καθορίζονταν και οι ισοτιμίες των νομισμάτων.

Η οικονομική και εμπορική σημασία που απέκτησε στην πορεία των χρόνων, ήταν τόσο μεγάλη, ώστε πολυάριθμες επαγγελματικές συντεχνίες οργανώθηκαν γύρω από την περιοχή ενώ πολλές βιοτεχνίες και μικρές επιχειρήσεις άνοιξαν και αναπτύχθηκαν (όπως μπορεί να διαπιστώσει ο καθένας ρίχνοντας μια ματιά στο λόφο του Φρουρίου, όπου τώρα στεγάζονται από μαγαζιά νυχτερινής διασκέδασης μέχρι μικροεπιχειρήσεις που είναι πια ελάχιστες).

pazari 3

Αν ρίξει κάποιος μια ματιά στο παρελθόν, θα διαπιστώσει ότι, το παζάρι δεν είναι μια απλή εμποροπανήγυρη. Αποτελεί πλέον αναπόσπαστο μέρος της κουλτούρας και της πολιτισμικής κληρονομιάς της Λάρισας. Ένα έθιμο που κρατά από την Τουρκοκρατία, που διατηρήθηκε και συνεχίστηκε από την απελευθερωμένη Λάρισα του 1881 έως σήμερα.
Η εμποροπανήγυρη πάντα γινόταν στα τέλη Σεπτεμβρίου και συνήθως συνοδευόταν από ιππικούς αγώνες.

pazari 4pazari 4

Με βάση έναν ιστορικό οδηγό, στο παζάρι του 1894 πουλήθηκαν 2.400 πρόβατα, 1.162 βόδια, 142 άλογα, 139 βουβάλια και 117 γαϊδούρια. Στις 8 μέρες λειτουργίας του η Λάρισα των 15.000 κατοίκων τότε πρόσθετε άλλους 12.000 επιπλέον επισκέπτες.

Μετά από την απελευθέρωση της Λάρισας ωστόσο το Μπεζεστένι εγκαταλείφθηκε ως χώρος της μεγάλης εμποροπανήγυρης και ζωοπανήγυρης. Στα πρώτα χρόνια της ελεύθερης Λάρισας μετά το 1881, το έθιμο συνεχίστηκε το 1888 (6 χρόνια δεν έγινε λόγω της μεγάλης φωτιάς του 1882) και μεταφέρθηκε στο άλσος του Αλκαζάρ και συγκεκριμένα στην αριστερή όχθη του Πηνειού, όπου και λειτούργησε για έναν αιώνα. Σταμάτησε το 1991 για κάποια χρόνια, προσπάθησαν να δημιουργήσουν κάτι παρόμοιο η Γιάννουλη και η Φαλάνη, αλλά η δυναμική του και η επιθυμία του κόσμου το ξαναέφερε στην Λάρισα με σωστή απόφαση του Δημάρχου Τζανακούλη και στεγάζεται πια στη σκεπαστή αγορά της Νεάπολης.

pazarriiiii

Η περίφημη ''Αγαπούλα' με τον φαρσαλινό χαλβά της, μια ιστορία μόνη της για όλους μας.

Γίνεται μια φορά το χρόνο (τέλος Σεπτεμβρίου) και διαρκεί μία εβδομάδα. Οι συμμετέχοντες είναι έμποροι από όλη την Ελλάδα. Ο κάθε χώρος διαμορφώνεται ελεύθερα από τον καθένα. Πωλούνται, σε λιανική πώληση, είδη ένδυσης – υπόδησης, βιβλία, εργαλεία, είδη κουζίνας, μικροσυσκευές, παιχνίδια, κοσμήματα κ.λ.π., ενώ λειτουργούν παράλληλα λούνα παρκ και καντίνες-ταβέρνες.

Προσελκύει κόσμο από όλη σχεδόν την Περιφέρεια Θεσσαλίας.

pazari 6

pazari 6

pazari 6

Είναι ένα πανηγύρι, ένα πολύχρωμο ανθρωπομελίσσι που και να μην αγοράσει κάτι, κάνει το κέφι του βολτάροντας και επικοινωνώντας με γνωστούς και φίλους, που πιθανά θα είχε και καιρό να δει. Νομίζω ότι είναι ένας χώρος επικοινωνίας, σε μια κοινωνία που σιγά σιγά απομονώνεται, γι' αυτό και το έχει ανάγκη. Όχι τόσο για τις αγορές, αλλά για ''τις χαιρετούρες'' με τους γνωστούς στους διαδρόμους του παζαριού. Για τον χαλβά που μπορείς να τον βρεις και αλλού, αλλά εκεί είναι αλλιώτικος, για τις κάλτσες, τα σλιπάκια κλπ για τον ίδιο λόγο.

*οι φωτογραφίες παλαιού ιστορικού περιεχομένου είναι από το αρχείο του Νικόλαου Αθ. Παπαθεοδώρου.

**οι πιο πρόσφατες ασπρόμαυρες φωτογραφίες είναι του Σπύρου Τσαντόπουλου. Οι έγχρωμες έχουν αντληθεί από το διαδίκτυο, χωρίς να έχουν αναφορά φωτογράφου και φυσικά θα αναφέρουμε το όνομα, αν υπάρξει σχετική διευκρίνηση.

*οι φωτογραφίες έως εδώ είναι του Σπύρου Τσαντόπουλου.

pazari

Παιδική φωτογραφία σε αεροπλανάκι. Εμποροπανήγυρη του 1972.

pazari 11

Αγώνες Λαρίσσης. Στην εξέδρα των επισήμων ο διάδοχος Κωνσταντίνος και η Σοφία. Επιστολικό δελτιάριο του Στεφ. Στουρνάρα ταχυδρομημένο τον Σεπτέμβριο του 1905. Στην ένθετη φωτογραφία άποψη της Λάρισας του 1984 του Δημ. Μιχαηλίδη, φωτογράφου από την Αδριανούπολη.

pazari 12

Η Ζωοπανήγυρη. Μεταπολεμική φωτογραφία του Τάκη Τλούπα. Στο βάθος οι πρώτες εξέδρες του γηπέδου Αλκαζάρ.

 

pazari 13

 Διαφημιστική βινιέτα για την Κτηνοτροφική έκθεση και τους Ιππικούς Αγώνες του 1911

 

pazari 14

Γεωκτηνοτροφική έκθεση Λαρίσσης κατά την διάρκεια της εμποροπανήγυρης. Φωτογραφία των Πάλλη Κοτζιά. Περίπου 1906. Το εσωτερικό της έκθεσης.

   

pazari 15

Εμποροπανήγυρης και Ιππικοί Αγώνες. Φωτογραφία του 1930 περίπου.

 

pazari 16
Γεωκτηνοτροφική έκθεση Λαρίσσης κατά την διάρκεια της εμποροπανήγυρης. Φωτογραφία των 

Πάλλη - Κοτζιά. Περίπου 1906. Το εσωτερικό της έκθεσης.

                       

pazari 17

Εμποροπανήγυρης και Ιππικοί Αγώνες. Επιστολικό δελτάριο των Παναγιοτακόπουλου και Σία.                                                               Περίπου 1930

 

pazari 18

Αφίσα Πανελλήνιων Ιππικών Αγώνων εν Λαρίσση κατά το 1904. Από το αρχείο του Λαογραφικού                                                                             Ιστορικού Μουσείου   

          

pazari 19

Παζάρι Λάρισας. Στο Σκοπευτήριο. Πίνακας του Αγήνορα Αστεριάδη.

 

pazar1pazar1pazar1pazar1

 

 

 

Special Events